KAIZEN คืออะไร

ไคเซ็ง (ญี่ปุ่น: 改善 Kaizen) เป็นภาษาญี่ปุ่น แปลว่า การเปลี่ยนแปลงเพื่อให้ดีขึ้น หรือปรับปรุงให้ดีขึ้น (Improvement) หรือการปรับปรุงให้ดีขึ้นอย่างต่อเนื่อง หรือการปรับปรุงให้ดีขึ้นอย่างสม่ำเสมอ (Continuous Improvement) โดยมุ่งเน้นที่การมีส่วนร่วมของพนักงานทุกคน ร่วมกันแสวงหาแนวทางใหม่ๆ เพื่อปรับปรุงวิธีการทำงานและสภาพแวดล้อมในการทำงานให้ดีขึ้นอยู่เสมอ

Kaizen จึงเป็นแนวคิดที่จะช่วยรักษามาตรฐานที่มีอยู่ (Maintain) ให้ดีขึ้นอย่างต่อเนื่อง นั่นเอง

ไคเซ็งโดยความหมายทั่วๆไปแล้วจะหมายความว่า สภาพสิ่งที่ไม่ดีปรับปรุงแก้ไขให้ดีขึ้นใหม่ ซึ่งเป็นคำศัพท์ที่ใช้ในวงการอุตสาหกรรมการผลิตไคเซ็งที่ใช้ในโรงงานผู้ปฏิบัติงานจะเป็นแกนกลางในการปฏิบัติในกิจกรรมนี้

เนื้อหาของกิจกรรมไคเซ็งคือ การปรับปรุงแก้ไขอุปกรณ์เครื่องจักร และการสร้างเครื่องมือใหม่ขึ้นมาเป็นต้น เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการทำงานให้ก้าวหน้าและ รักษาความปลอดภัยในการทำงาน, ป้องกันการเกิดคุณภาพที่ไม่ดีขึ้น ในสิ่งเหล่านี้ที่เกี่ยวข้องกับการผลิต

ไคเซ็ง (การปรับปรุงให้ดีขึ้น) เป็นการปฏิบัติงานโดยใช้สติปัญญาของคนงานในการทำกิจกรรมเองซึ่งไม่ได้เป็นคำสั่งจากเบื้องบน จึงเป็นลักษณะเฉพาะพิเศษของกิจกรรมนี้ ทางฝ่ายโรงงานหรือกิจการ ส่วนใหญ่ก็ได้คอยช่วยเหลือรองรับทางกิจกรรมที่เป็นรูปแบบของวงจรควบคุมคุณภาพ (QC circle) เสียส่วนใหญ่ หรือ ไคเซ็งคือ ไม่ใช่เป็นการกิจกรรมที่เสร็จสิ้นแค่ครั้งเดียวแต่จะทำอย่างต่อเนื่องและไม่มีที่สิ้นสุด

กิจกรรมไคเซ็ง กับกิจกรรม QC circle นั้น ในวงการอุตสาหกรรมการผลิตของญี่ปุ่นแล้ว ส่วนใหญ่จะใช้ร่วมกันหรือทำร่วมกัน ไคเซ็งได้ถูกนับรวมในคำจำกัดความพื้นฐานของระบบการผลิตแบบโตโยต้าเข้าไปด้วย เช่น การใช้สติปัญญาของพนักงานในการปรับปรุงงานด้านทอผ้าของอุปกรณ์การผลิตโดยใช้ของจากบริษัทอื่นแทนบ้าง และของที่ไม่เพียงพอหรือขาดจะไม่ซื้อแต่พวกตนเองจะทำการสร้างและปรับปรุงขึ้นมา และการสร้างแก้ไขนั้นจะอยู่ในระบบไม่เกินงบประมาณที่วางไว้ เป็นต้น ในการผลิตแบบระบบโตโยต้านั้น จะมีเกร็ดสาระที่ลึกๆในหลายอย่าง วงการอุตสาหกรรมและโรงงานของญี่ปุ่นได้ขยายและพัฒนาไปในต่างประเทศ ในขณะเดียวกันก็ได้ส่งผู้ชำนาญงานไปฝึกอบรมพนักงานในท้องถิ่น และในปีค.ศ. 1980 ณ MITเป็นแกนนำในการทำวิจัยความแข็งแกร่งของวงการอุตสาหกรรมญี่ปุ่น เป็นต้น สิ่งนี้เป็นปัจจัยสำคัญที่สุดของวงการการผลิตของญี่ปุ่น จึงทำให้ขยายไปยังต่างประเทศ

ในการทำงาน เรามักจะพบกับ 3 MU (MUDA, MURA และ MURI) แทรกตัวอยู่ในแต่ละขั้นตอนของการปฏิบัติงานเสมอ เป็นเหตุทำให้การทำงานไม่มีประสิทธิภาพ และสร้างปัญหาในการทำงาน

• MUDA (ความสูญเปล่า) เป็นผลกระทบที่เกิดจาก

• MURA (ความไม่สม่ำเสมอ) และ

• MURI (การฝืนทำ/เกินกำลัง) ซึ่งพบบ่อยในการปฏิบัติงาน

หากไม่สามารถควบคุม ตรวจสอบ ปรับปรุงให้ดีขึ้น เราก็จะไม่สามารถกำจัดทั้ง 3 MU นี้ได้ ดังนั้น เราจึงต้องทำการกำจัด 3 MU นี้ออกไปให้จงได้ โดยมุ่งมั่นทำกิจกรรม KAIZEN อย่างต่อเนื่อง

ทำไมต้อง KAIZEN

Kaizen เป็นการใช้ความคิด ความรู้ความสามารถของพนักงานไปปรับปรุงงาน ด้วยการปรับปรุงทีละเล็กละน้อยค่อย ๆ เพิ่มพูนขึ้นอย่างต่อเนื่อง ไม่ใช้การเปลี่ยนแปลงขนาดใหญ่ ที่ต้องใช้การลงทุนจำนวนมาก ด้วยเงินลงทุนมหาศาล

ดังนั้น ไม่ว่าจะแวดล้อมด้วยสภาวะเศรษฐกิจแบบใด ก็สามารถใช้หลักการ Kaizen เพื่อปรับปรุงองค์การได้